Twórcza samorealizacja jest fundamentalną właściwością każdego człowieka. To otwieranie się w spontanicznej ekspresji i urzeczywistnianie w twórczej kreacji posiada moc leczniczą. Arteterapia, czyli terapia przez sztukę świadomie i celowo wykorzystuje tę aktywność, by rozwijać, wzmacniać i stymulować samorealizację ludzi, budować adekwatny obraz własnej osoby.
Arteterapia oddziałuje terapeutycznie przy pomocy kreacji artystycznej. Jej celem jest doprowadzenie do zmiany. Cała arteterapia zanurzona jest w nurcie psychologii humanistycznej człowieka i każdą sytuację traktuje holistycznie, co oznacza, że twórczość nie jest czynnością wyabstrahowaną, lecz powiązaną w życiem społecznym. Zabawa, sztuka, terapia są poprzeplatane. Celem jest dążenie do lepszego poznania siebie, do samorozwoju, do samourzeczywistnienia. Fundamentem psychologii humanistycznej jest myśl, że każdy człowiek posiada wewnętrzną siłę do prawidłowego funkcjonowania. Arteterapia pozwala wyzwolić te zasoby. To od tych zasobów zależy jak człowiek radzi sobie ze stresem, porażką, z naciskiem różnych grup społecznych.
Terapia przez teatr – teatr integruje zarówno kształtowanie ekspresji twórczej, wyobraźni, a także wyzwalanie się zasobów potrzebnych do właściwego rozwoju osobowego i społecznego. Otwiera drogę emocjom, otwiera także ciało. Teatr jest najtrudniejszym narzędziem terapeutycznym, ponieważ medium przez jakie się wyraża pacjent/uczestnik, jest właśnie jego ciało. Ideę teatru, który jest wielkim spotkaniem ze sobą, ciągłym poszukiwaniem, otwieraniem się i wyzwalaniem rozwinęli Jacob Moreno i Jerzy Grotowski.
Z ducha teatru zaangażowanego w zmiany (społeczne i polityczne) wyrasta Teatr Augusto Boala. Z jego gier dramowych terapia przez teatr czerpie wielki potencjał, ponieważ zarówno aktorów, jak i widzów czynił Boal aktywnymi twórcami własnego losu (Boal 2014, s. 26). Drama, która aktywizuje umysł, ciało i emocje, jest bardzo ważnym narzędziem w procesie arteterapeutycznym. Poprzez działanie, doświadczenie uczestnik może przećwiczyć się w różnych sytuacjach, zobaczyć siebie w różnych rolach, sprawdzić swoje reakcje, czy nauczyć się celowo wzbudzać pewne emocje. Drama ma zdolność wywoływania zmian, dlatego jest pomocna w arteterapii.